Anders omgaan met uw spaargeld
Geplaatst op: 26-07-2017, 16:34:58
Maar weinigen kan het zijn ontgaan: een familiebank biedt aantrekkelijke voordelen. Maar kende u de slimme wisseltruc al? Die kan jaarlijks heel veel geld opleveren!
Voor diegene die (nog) niet alle ins en outs kennen van een familiebank eerst nog even het principe. Als u uw spaargeld naar de bank brengt, blijft dat niet in de kluis liggen. De bank leent het bedrag weer uit aan iemand anders, tegen méér rente dan u er voor krijgt. Dat renteverschil is, simpel gezegd, de winst van de bank. Door een ‘familiebank’ op te richten en uw spaargeld aan familieleden of vrienden uit te lenen, gaat die winst niet naar de bank maar blijft binnen de familie- of vriendenkring.
Fiscale voordelen
Maar er is meer voordeel te behalen. De rente over leningen die worden gebruikt voor aankoop, onderhoud of verbouwing van de eigen woning is aftrekbaar (zolang er sprake is van een box 1-lening). Het maakt daarbij niet uit of de lening werd verstrekt met of zonder hypothecaire zekerheid en het geld hoeft ook niet geleend te zijn bij een officiële financiële instelling.
Feitelijk betaalt de fiscus mee aan het rendement op het uitgeleende spaargeld als dat geld gebruikt wordt voor een box 1-financiering. En dus moet de rente zo hoog mogelijk worden. Voor de vermogensrendementsheffing maakt de hoogte van de rente die u ontvangt niets uit. Of u weinig rente vraagt of juist veel, u moet in beide gevallen elk jaar vermogensrendementsheffing over het uitgeleende bedrag betalen (nu nog 1,2 procent, in 2017 0,87 tot 1,65 procent). Met andere woorden: u betaalt in box 3 niet méér belasting als het rentepercentage hoger is.
Zakelijke rente
Dit wil overigens niet zeggen dat u zomaar 20 procent rente aan familieleden en/of vrienden kunt gaan rekenen. Fiscaal is bepaald dat u voor uw lening een ‘zakelijke rente’ moet vragen. Maar wat is zakelijk? U mag in elk geval zonder fiscale consequenties een kwart méér (of minder) dan de huidige marktrente vragen (kijk daarbij naar looptijd, geboden zekerheden, enzovoorts). Maar we zien in de praktijk ook wel 6 procent, het rentepercentage dat de wetgever zelf in de Successiewet hanteert. Dat is fiscaal verdedigbaar en het pakt — zeker bij de huidige rentetarieven — in de meeste gevallen het beste uit.
LET OP: Wat u méér (of minder) vraagt dan de zakelijke rente, kan fiscaal worden beschouwd als verkapte schenking. En bij hogere dan zakelijke rentepercentages is de rente niet volledig aftrekbaar.
Lage rente
Als ouder bent u misschien geneigd om uw kind een lage rente te rekenen. Doe dat niet. Het is juist voordeliger voor zowel u als uw kind om de maximaal fiscaal toegestane rente te vragen. Uw kind betaalt u meer, de fiscus betaalt meer terug. En het staat u vrij ter compensatie van de hogere rentelasten aan uw kind bijvoorbeeld voor diens verjaardag, met kerst of bij een andere gelegenheid een leuk bedragje te schenken. Zolang u onder de grens van de jaarlijkse schenkingsvrijstelling blijft, zijn er geen fiscale consequenties.
LET OP: Een eventuele schenking ter compensatie van de hogere rente moet geheel los staan van de rentebetaling. Uw kind moet de rente dus daadwerkelijk aan u betalen om in aanmerking te komen voor renteaftrek. Kwijtschelding van de rente leidt tot niet-aftrekbaarheid!
Aflossingsplicht
Als de lening bij familieleden en/of vrienden gebruikt wordt voor het (deels) aflossen van een bestaande hypotheek bij de bank, dan gelden voor de familiebanklening dezelfde fiscale regels als voor de oorspronkelijke hypotheek. Als de oorspronkelijke lening vóór 2013 is afgesloten, is aflossing tijdens de looptijd niet verplicht. Is de oorspronkelijke lening van 2013 of daarna, dan is oversluiten naar de familiebank ook mogelijk, maar deze moet dan verplicht minimaal annuïtair worden afgelost, net als de lening bij de bank.
LET OP: Leen nooit al uw spaargeld uit, maar houd voldoende geld achter de hand voor onverwachte uitgaven. En richt alleen een familiebank op — dat spreekt eigenlijk voor zich — als u er echt een goed gevoel bij heeft.
Wisseltruc
Stel, u heeft een (deels) aflossingsvrije hypotheek, waarover u zo’n 5 procent rente betaalt aan de bank. Daarnaast heeft u vast ook spaargeld, waarover u momenteel slechts 0,5 procent krijgt. U bent niet de enige, u heeft ook familieleden en vrienden voor wie dit geldt. In deze situatie kunt u met een slimme wisseltruc een hoop geld verdienen door een deel van elkaars hypotheek over te nemen. Hoe werkt het? Leen een deel van uw spaargeld uit aan een familielid of vriend tegen 6 procent. Met dat geld lost deze persoon het (bij voorkeur boetevrije) deel van zijn aflossingsvrije hypotheek af. U leent op uw beurt hetzelfde bedrag terug en lost ook uw aflossingsvrije hypotheek gedeeltelijk af. U betaalt elkaar 6 procent rente, dus het kost u beiden niets extra.
Voorbeeld 1
U leent elkaar € 25.000 tegen 6%. Dan krijgt u (5,5% x 25.000 =) € 1.375 méér rente dan op uw spaarrekening. U betaalt nu € 250 méér over de lening dan u aan de bank zou betalen, maar bij belastingaftrek tegen 40% is dat netto maar € 150. Uw netto voordeel per jaar is dan (1.375 – 150 =) € 1.225. Kassa! Voor u en uw familielid/vriend. Elk jaar opnieuw.
Maar hoe werkt dit uit als u nu zo’n 2,5 procent aan hypotheekrente kwijt bent?
Voorbeeld 2
Weer leent u elkaar € 25.000 tegen 6%. Dan krijgt u nog steeds € 1.375 méér rente dan op uw spaarrekening. U betaalt over de lening echter € 875 méér dan u aan de bank zou betalen. Bij een belastingaftrek tegen 40% is dat netto maar € 525. Uw netto voordeel per jaar is dan (1.375 – 525 =) € 850. Nog steeds Kassa!
Het moge duidelijk zijn dat zowel u als uw vriend(en) voor deze wisseltruc beiden over voldoende spaargeld moeten beschikken. Het mooie is dat de fiscus 'dubbel' meebetaalt: alle partijen hebben immers maximaal belastingvoordeel. Op deze manier creëer je je eigen vriendenloterij, alleen dan zonder nieten!
Boetevrij aflossen
Door jaarlijks het maximaal boetevrij af te lossen bedrag van de familiebank over en weer te lenen (vaak 10 procent van de oorspronkelijke hoofdsom, soms meer!), kunt u het maximale uit deze slimme wisseltruc halen. Het verdient de voorkeur om de wisseltruc toe te passen tussen familie of vrienden die beiden een lening hebben die onder de oude regels valt of beiden een lening hebben die onder de nieuwe regels valt, zodat er geen verschil is in rentebetaling, aflossing en restschuld.
Heeft uw familielid of vriend bij de bank (deels) een aflossingsvrije hypotheek lopen onder de ‘oude’ regels, dan kunt u de familiebank ‘oude stijl’ gebruiken om de hypotheek (deels) over te nemen: als de eigenwoninglening bij de bank geen verplichte annuïtaire aflossing kende, geldt hetzelfde voor de vervangende familiebanklening. Als het een annuïtaire lening (nieuwe lening van 2013 of later) betreft, moet er verplicht worden afgelost en geldt deze verplichting ook voor het deel dat u oversluit naar de familiebanklening. Leg dit vast in een leenovereenkomst en bereken de maandelijks rente en aflossing (ga voor de looptijd uit van 30 jaar minus de inmiddels bij de bank verstreken periode). Dit deel van de familiebanklening moet bovendien worden gemeld bij de Belastingdienst. Sinds 2016 kan dat via de aangifte inkomstenbelasting.
Als een familiebanklening in de plaats komt van (een deel van) de lopende hypotheek, kan de geldgever het best het af te lossen bedrag rechtstreeks overmaken naar de bank waar de bestaande hypotheek is ondergebracht. Alternatief is dat de geldgever het geld eerst op uw betaalrekening stort onder vermelding van ‘lening voor de woning’. Vervolgens lost u kort daarna met datzelfde bedrag een deel van uw hypotheeklening af bij de bank. Laat het geleende bedrag niet te lang staan op de eigen rekening alvorens af te lossen. En los bij voorkeur ook niet eerst af met eigen geld. Dat kan ongewenste fiscale gevolgen hebben.
CONCLUSIE
Bij voldoende (spaar)vermogen in box 3 biedt de familiebank ook ruimte voor het uitwisselen van (voorheen hypothecaire) leningen ten behoeve van de eigen woning. Zolang er evenwicht is tussen de leningen, zijn de risico’s verwaarloosbaar en de voordelen maximaal. Profiteer ervan!
Enkele aandachtspunten:
■ Gebruik voor de familiebanklening geld dat u niet nodig heeft en bankier alleen in vertrouwde kring. Realiseer u dat vriendschappen makkelijker verbroken kunnen worden dan familiebanden.
■ Lang niet iedereen die geld uitleent aan familie en vrienden legt de afspraken voor die lening schriftelijk vast. Doe dat dus wel. Het voorkomt misverstanden en problemen.
■ Zoek van tevoren uit of de bank boeterente rekent. Is dit het geval, reken dan goed door wat het voordeel is van vervroegde aflossing en bekijk of u niet beter alleen het boetevrije deel kunt aflossen.
■ Een spaarhypotheek aflossen kan zeer onvoordelig zijn, bespreek dit altijd vooraf met uw financieel adviseur.
■ Vraag u van tevoren goed af hoe lang u het geld kunt missen. Beperk de duur van de lening (bijvoorbeeld tot 5 of 10 jaar) in verband met toekomstige onzekerheden. Is het voor de geldlener niet eenvoudig de (resterende) lening later bij een bank onder te brengen, stem dan het aflossingsschema op de looptijd af.
■ Voor een familiebanklening is geen notaris nodig. Dat scheelt geld, want u bespaart notariskosten die bij een hypothecaire lening wel hadden moeten worden betaald. In de regel adviseren we bij grotere bedragen (vanaf 50.000 euro) een hypothecaire inschrijving.
■ Als u over en weer leent is er niet echt een risico dat u uw geld niet terugkrijgt. U leent immers over en weer hetzelfde bedrag. Als u uw geld niet terug zou krijgen, dan kunt de wederzijdse vorderingen met elkaar verrekenen. Bij de wisseltruc volstaat dus een onderhandse akte, ongeacht het bedrag.
■ Stel de overeenkomst altijd minimaal in tweevoud op. Het voorkomt misverstanden als geldlener en geldgever beiden een getekend origineel hebben. Geef een kopie aan uw accountant.
Bron: aangepaste versie van een artikel op www.fiscalert.nl. U kunt zich via deze website ook eenvoudig abonneren op de nieuwsbrief FiscAlert 'De slimste tips in geldzaken'. Ook voor meerdere artikelen over en mogelijkheden van een familiebank, verwijzen wij u graag naar deze website.